چهارمین کنفرانس ملی نوآوری و تحقیق در فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی
تاریخ برگزاری : 27 ارديبهشت ماه 1402
رنگ دین و مذهب بر شعر فرخی سیستانی
آسیه کازرونی
دیوان فرخی سیستانی کامل‌ترین دیوان برجای مانده از عصر غزنوی است. همین امر برتری شــاعر را نسـبت به معاصـرانش نشان می‌دهد. روانی اشعار فرخی و دوری کـلام او از لغات دشوار عربی، ذهن را مردد می‌کـند که فــرخی با زبان و شعر عرب آشــنایی چندانی نداشته است. در مقالۀ پیش رو که به شیوۀ علمی - پژوهشی فراهم آمده است، نگارنده کوشـیده است در دیوان فرخی به تأثیر زبان و فرهنگ و ادب عرب بپردازد و در بحث تفصیلی مقاله، موارد استفاده از آن را با ذکر مثال نشان دهد. از آنجا که فرخی سیستانی در روزگار جوانی برای دهقان سیستانی به شاعری و دبیری و منشی‌گری مشغول بود، به زبان و ادب عرب آشنا بوده اسـت. دیوان او بهترین منظـر برای این ادعاسـت. از نمـونه‌های زبان و ادب عرب در دیوان فرخی مـی‌توان کاربرد واژه‌های عربی در قافیه، استفاده از لغات دشوار عربی، ذکر نام ادبای عرب، تضمین آیات قرآنی، کاربرد اصطلاحات و جملات عربی، آوردن نام ســوره‌های قرآن و اشـاره به مضمـون آیـات و ضرب‌المثل‌هـای عربی، رعایت‌کردن ویژگـی‌های صرفی زبـان عرب، ذکر مضامین مشترک شاعران عرب و اشاره به برخی مناسبت‌های ویژۀ ادبیات عرب را نام برد. شعر فرخی سیستانی نمودی از شعر درباری عصر غزنوی است. توصیف موضوعاتی نظیر تشرّع و غزا و حمایت از دین اسلام و حتی مبارزه با قرمطیان و قتل عام شیعیان ری و ویرانی آنجا از جمله مفاخری است که شاعر ممدوح را با آن ستایش می‌کند. هیچ‌کدام از نمــودهای قرآن یا فرهنگ و زبان عربی جایی در عمق باور مذهبی شـاعر ندارد. به راحتی می‌توان نمـونه‌هایی از ضـعف عقاید مذهبی و بی‌پروایی‌های شاعر نســبت به آیین‌ها و واجبات اسـلامی را در دیوان او مشــاهده‌کرد. تسلط فرخی سیستانی به زبان، فرهنگ و ادب عرب، چونان ابزاری اسـت که به شاعر کمـک می‌کند در ستایش ممدوح فروگــذار نکند و از سـوی دیگر دانش و تشـخّص خود را به نمایش بگـذارد.
فرخی سیستانی، شعر، مذهب، زبان عربی
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
, 1402 , رنگ دین و مذهب بر شعر فرخی سیستانی , چهارمین کنفرانس ملی نوآوری و تحقیق در فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی
تاریخ برگزاری : 27 ارديبهشت ماه 1402